خوزستان مهد شکوفایی صنایع‌دستی
به گزارش بهبهان صدا به نقل از شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ ایران کشوری است که از مهدهای تمدن در دنیا به شمار می‌رود و در ایران مناطق مختلفی وجود دارد که صنایع‌دستی آن‌ها در سراسر کشور و حتی خارج از مرزهای ایران زبا‌ن‌زد است که از جمله این مناطق می‌توان به خوزستان و تمدن شوش در قلب آن اشاره کرد. ت‍‍ع‍دد ق‍وم‍‍ی و فرهنگی مردم استان م‍وج‍ب ش‍ده تا صنایع دستی در خوزستان از تنوع چ‍ش‍م‍گ‍ی‍ر‌ی برخوردار شود.
صنایع‌دستی به‌عنوان بخشی از فرهنگ و هویت یک قوم و ملت به شمار می‌روند که معمولاً بر اساس مواد اولیه و متریال موجود در یک منطقه جغرافیایی تولید می‌شوند. صنایع‌دستی خوزستان از تنوع بالایی برخوردار بوده و مواد اولیه ساخت آن، غالباً از همین استان تامین میشود. این موارد باعث شده‌اند که در این استان انواع صنایع دست با پشتوانه چند هزار سال وجود داشته باشند. خوزستان استانی است با چندین صنایع‌دستی شاخص که هر کدام، قدمتی طولانی دارند.
کپو بافی
کپو، یکی از صنایع‌دستی منطقه خوزستان است که از دیرباز در نواحی شمالی «دزفول» رواج داشته و همچنان با ذوق و ابتکار خاص هنرمندان روستایی تهیه و به بازار عرضه میشود. کپو، با پیچش ساقههای م‍رک‍زی و ج‍وان نخل به دور ساقههای ک‍رت‍ک شکل میگیرد و با ن‍ق‍ش‌ان‍دازی کام‍واهای رنگی، زی‍بایی آن چند ب‍راب‍ر میشود. در ابتدا کپوها به شکل گرد بافته می‌شدند؛ اما هم اکنون از تنوع بسیار زیادی برخوردارند و تنها محدود به شکل و فرم گرد یا کروی نیستند، بلکه به شکل بیضی یا به‌صورت بشقاب، کاسه، گلدان، شکلات خوری، جعبه جواهر، جای سکه، زیرنانی، زیرداغی، جامدادی، جای قاشق و چنگال، جامیوه‌ای، جای دستمال، کلاه بچه‌گانه و ده‌ها نوع دیگر بافته میشود.
گیوه بافی
گیوه نوعی کفش است که رویه آن از نخ پنبه‌ای بافته میشود و آن رویه بر کف چرمی قرار میگیرد که بسیار راحت و مناسب با آب و هوای ایران است و الیاف و مواد اولیه طبیعی به‌کاررفته در آن به سلامت پاها کمک می‌کند. شوشتر، دزفول و بهبهان در تولید این کالای هنری، سابقه‌ای دیرینه دارند. البته مدل و نوع گیوه در هر شهر با شهر دیگر تفاوت‌هایی دارد.
احرامی بافی
احرامی بافی، یکی از رشته‌های پارچه‌بافی سنتی ایران و رشته بومی استان خوزستان است. این منسوج، بافت‌های از الیاف پشم و پنبه با طرح‌های ساده هندسی است که به وسیله دستگاه پارچه‌بافی دستی بافته میشود. در گذشته، نوع بدون نقش این دست بافته را به‌عنوان پوشش احرام در اجرای مناسک حج به کار می‌بردند؛ اما هم اکنون احرامی در اندازه‌های گوناگون در قالب سجاده، پادری، روفرشی، روتختی، کیف و محصولات مشابه بافته میشود.
حصیربافی
حصیربافی، قلب تپنده صنایع‌دستی خوزستان است که بوریابافی نیز نامیده میشود. به دلیل وجود نخلستان‌های بسیار در این استان، این هنر رواج بسیاری دارد. حصیربافی صنعتی است که منحصراً با برگ خشکیده نخل انجام میشود و معمولاً توسط مردم عرب خوزستان انجام میشود.
خراطی
یکی دیگر از صنایع‌دستی خوزستان، هنر خراطی است. خراطی به هنر و صنعتی گفته میشود که در طی آن نقش‌هایی بر روی چوب حک میشود. شهرستان دزفول یکی از مهمترین مراکز استان خوزستان به شمار می‌رود که از قدیم صنایع‌دستی خراطی خوزستان در آن تولید می‌شدند. میل‌های زورخانه، مبلمان، جالباسی، نی قلیان، جعبه‌های چوبی و مهرهای سنتی از مهمترین صنایع‌دستی خراطی خوزستان به شمار می‌روند.
عبابافی
عبابافی بهبهان با سابقه ۵۰۰ساله است که مواد اولیه بافت آن از پشم شتر یا گوسفند به دست می‌آید عبا یکی از پوشش‌های سنتی ایرانی است. متناسب با فصول سرد و گرم سال، انواع مختلفی دارد. متأسفانه کارگاه‌های عبابافی در اکثر شهرها رو به زوال گذاشته‌اند. خوشبختانه در شهرستان بهبهان هنوز هستند کارگاه‌هایی که به بافت عبا مشغول هستند. عبای بهبهان یکی از باکیفیت‌ترین عباها در ایران است.
گلیم‌بافی هنر فراملی ایذه
فاطمه مرادی در گفتگوی رسانه‌ای اظهار کرد: جغرافیای فرهنگی استان خوزستان مملو از زیبایی‌های چشم‌نوازی است که هرساله میزبان گردشگران بسیاری از جای‌جای دنیاست. هر چند تمامی شهرها و روستاهای خوزستان دارای جاذبه‌ها و قشنگی‌های مخصوص به خود هستند؛ اما برخی از مناطق این استان به‌واسطه گذشته تاریخی و وجود محوطه‌های طبیعی بکر دارای جایگاه ویژه‌تری هستند، یکی از این شهرها، ایذه است.
وی افزود: شهر ایذه جدا از داشته‌های تاریخی و میراث غنی فرهنگی، یکی از زمینه‌های اصلی تولید دست بافته‌های عشایری و بخصوص گلیم است و خانواده‌های بسیاری در این شهر و مناطق روستایی آن هم اکنون مشغول فعالیت و تولید هستند. وجود کارگاه‌های تولیدی و حضور مادران کم‌برخوردار و زنان مستعد در این تولیدی‌ها یکی از نقاط قوت حوزه صنایع‌دستی ایذه است که امیدوار هستیم با ملی‌شدن گلیم این شهر فرهنگی، نتایج اصلی آن به رشد اقتصاد خانواده محور منتهی میشود.
عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر ایذه گفت: باتوجه‌به تلاش‌های شهرداری و شورای شهر ایذه در فرایند نام‌گذاری معابر، ایجاد بازارچه گلیم‌بافی، تشویق هنرمندان به آموزش و تولید محصولات کیفی، ورود خانواده‌ها و کودکان در بحث یادگیری، حمایت‌های معاونت صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان، به‌زودی شاهد ملی‌شدن ایذه به‌عنوان شهر ملی گلیم‌بافی خواهیم بود که مطمئن هستیم همین اتفاقات فرهنگی در کنار تلاش‌های انجمن‌ها، متخصصین و همیاری نماینده منتخب شهرستان در مجلس شورای اسلامی، قطعاً زمینه‌ساز تکمیل موضوع پرونده ثبت جهانی ایذه خواهد بود.
مرادی عنوان کرد: فعالیت‌های مجموعه شورای شهر و شهرداری ایذه همواره در تعامل کامل با اداره‌کل میراث‌فرهنگی خوزستان بوده و تلاش ما به‌عنوان نمایندگان مردم پیگیری مطالبات فرهنگی و ایجاد فرصت برای شکل‌گیری رویدادها و جشنواره‌های هنری است. هر چند گلیم ایذه شهرت فراملی دارد و در بازارهای اروپا خریدوفروش میشود، ولی باید برای بازتعریف این میراث ارزشمند تلاش‌های بیشتری را به میدان آورد.
به‌طورکلی از دیگر صنایع‌دستی استان خوزستان می‌توان معرق‌کاری، فلزکاری، میناکاری، ورشوسازی، قلم‌زنی و محصولات عشایری و چرمی اشاره کرد.
در هر یک از فرآورده‌های این صنایع، ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده، به نحوی تجلی می‌یابد و همین عامل، وجه تمایز اصلی این گونه محصول‌ها از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه‌ای است.
وجود این صنایع‌دستی متنوع و زیبا، یکی از مهمترین مولفه‌های اقتصاد گردشگری خوزستان است که بیانگر فرهنگ غنی و دارای قدمت این سرزمین و هنر دستان مردمان این دیار است.